مولانا عبدالحمید در گفت و گو با روزنامه«بهار»:توجه روحانی به اقلیت ها بیش از انتظار بود
- مولوی عبدالحمید امام‌جمعه اهل سنت زاهدان بیش از چهار است که با هیچ
نشریه سراسری گفت‌وگو نکرده است. گله هم دارد، می‌گوید مدت‌هاست که به‌غیر
از چند سایت و نشریه محلی، هیچ نشریه سراسری صحبت‌های او را منتشر نکرده
است. اما حالا رسانه ملی خبر از دیدار او با رییس‌جمهوری منتخب داده است.
«جناب مولوی» به تهران آمده تا هم حسن روحانی رییس‌جمهوری منتخب و هم
سیدمحمد خاتمی رییس‌جمهوری اصلاحات را ببیند و بتوانند پس از سال‌ها صدای
مردم رنج کشیده سیستان و بلوچستان را به گوششان برساند و پس از آن به مکه و
زیارت خانه خدا برود و کمی هم به او شکایت کند. ته چشم‌هایش پر از دغدغه
است و مهربانی. دغدغه مردمی که قربانی تروریست‌ها شده‌اند. مهربانی او هم
از جنس تمام مردهای رنج‌کشیده مناطق محروم است، مردانی با دست‌های روستایی و
آفتاب سوخته. شاید هیچ کسی چون او نداند در زابلستان چه می‌گذرد.
ممکن است گزیده‌ای از جزییات دیدارتان با حسن روحانی رییس‌جمهوری منتخب را بیان کنید؟
دیدار ما با آقای حسن روحانی رییس‌جمهوری منتخب خوب و مثبت بود. آنچه را ما
فکر می‌کردیم، دیده بودیم و شنیده بودیم از نزدیک دیدیم و احساس کردیم و
حتی متوجه شدیم توجهات ایشان به مسئله اقوام و مذاهب بالاتر از آنچه است
که ما شنیده‌ایم. روحانی شخص توانمند، سیاستمدار و انسان باسوادی است.
همان‌طور که ایشان برای دولتشان عنوان «دولت تدبیر» را بیان کردند، واقعا
انسان مدبری هستند. در واقع پس از این دیدار امیدوار شدیم که ایشان بتواند
با تدبیر مشکلات داخلی و خارجی کشور را حل کند. مخصوصا وقتی که با خبر شدیم
می‌خواهد از اصولگرایان و اصلاح‌طلبان معتدل و هم از اقوام و مذاهب در
ترکیب دولت استفاده کند، بیشتر امیدوار شدیم. بهترین اتفاق پس از تشکیل
دولت ایشان این است که جنجال‌های جناحی در کشور به پایان برسد و از افراد
توانمند و معتدل هر دو طیف استفاده کند.
به طور اخص درباره اهل سنت و اقوام چه بحث‌هایی مطرح شد؟
بزرگ‌ترین انتقاد اقوام در گذشته درباره عدم استفاده از افراد لایق اهل سنت
بوده است که در دولت‌های گذشته از آن‌ها استفاده نشده است. اهل سنت در
این‌باره به کرات شکایت داشته‌اند. از افراد شایسته اهل سنت و قومیت‌ها در
سطح کلان کشور و منطقه‌ای استفاده نمی‌شود. هم همه اقوام ایرانی و مذاهب
اسلامی را باید در کنار هم قرار دهد و هم جناح‌های مختلف باید کنار هم شروع
به کار‌کنند. دولت تدبیر و امید می‌تواند این خواست را تحقق بخشد.
آیا صحبتی هم درباره تشکیل معاونت اقوام و مذاهب شد؟
بیانیه شماره 2 آقای روحانی امیدوار‌کننده بود. در آن بیانیه تصریح کرد که
هم به اقوام و هم به مذاهب و مطالبات به حق اقوام رسیدگی خواهد کرد. در طول
دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی مشاور اهل سنت وجود داشته اما آن مشاور
کارآمد نبوده و بیشتر جنبه سمبلیک داشته و بی‌فایده بوده است. در طول سال
گذشته حتی یک‌بار هم با مشاور اهل سنت دیدار نشد و از او سوال‌نشد، در واقع
مشاور اهل سنت در یک سال گذشته نتوانست رییس‌جمهوری را ببیند. در این‌باره
اهل سنت شکایت دارند و این مشاورت بی‌فایده است. مشاورت باید حذف شود و به
جای آن معاونت گذاشته شود. البته باید معاونتی باشد که به درد‌های اهل سنت
برسد. ایران متشکل از همه اقوام و مذاهب است که اگر نباشد ایران و ایرانی
هم نخواهد بود. به هرحال امیدوار هستیم و مطمئن که در این دولت معاونت
اقوام شکل خواهد گرفت.
مطالبات اهل سنت حول چه محورهایی شکل گرفته است؟
مطالبات اهل سنت را می‌توان در دو محور خلاصه کرد. نخستین محور برابری و
عدالت برای آن‌هاست. همه ما ایرانی تبار هستیم و دل به ایران و نظام
جمهوری‌اسلامی بسته‌ایم. در واقع تمامی اقوام به جمهوری‌اسلامی رای
داده‌اند و ایران کشورشان است، از این رو معتقد هستند که در نظام
جمهوری‌اسلامی و در ایران، باید عدالت و برابری رعایت شود. اهل سنت در
استخدام در ادارات مشکل دارند و برای همین معتقد هستند عدالت و تعادل بین
اقوم و مذاهب در موقعیت‌های استانی و کلانی باید رعایت شود. در این صورت
حرمت آن‌ها حفظ می‌شود و از انزوا بیرون می‌آیند. دومین محور حول حق آزادی
مذهبی در چارچوب قانون اساسی است. اهل سنت باید بتوانند در تعلیم مذهب خود و
برگزاری مراسم مذهبی آزادی کامل داشته باشند. نمی‌گوییم دولت کاملا اهل
سنت را به حال خود رها کند، در مطالبات و خواسته‌هایشان نظارت کند اما
دورادور تا اهل مدارس بتوانند آنچه در مدارسشان است خود مدیریت کنند. در
این‌باره دو نکته مهم هم هست. نخست آن‌که در مدارس دینی ما هیچ حرف و بحثی
خلاف با نظام و حکومت نباید باشد و این قرار تمامی اهل سنت با هم است که
اجازه ندهند کسی علیه نظام صحبتی بکند و نکته دوم آن‌که مباحث تفرقه‌انداز
خصوصا علیه شیعیان مطرح نشود زیرا برخلاف حکومت اسلامی و حسن همجواری است.
در واقع ما می‌خواهیم براساس اخوت و در چارچوب قانون رفتار کنیم. انتظار
این است که همان‌طور که مسیحیان و یهودیان آزادی عمل دارند ما هم بتوانیم
این آزادی عمل را داشته باشیم. شیعه و سنی هر دو برادر هستند و باید یکدیگر
را بیشتر تحمل کنند.
تا چه حد به مطالباتتان پاسخ داده شده است؟
در دولت‌های گذشته در ارتباط با آبادانی، عمران و خدمات بهتر عمل شد و
تفاوت بین شیعه و سنی کمتر شد. در مناطق سنی‌نشین آزادی نسبی وجود داشت
هرچند که مشکلات هم وجود داشت. عمده مشکل در بخش استخدام و واگذاری مسئولیت
و مناصب به اهل سنت است که هیچ‌گاه حل نشده. مطالبه اصلی ما ایجاد عدالت و
برابری است. انتخاب مدیران باید براساس شایستگی و توانمندی افراد باشد، نه
مذهب و قومیت. باید از همه اقوام و مذاهب از جمله اهل سنت استفاده شود. ما
از قانون شکایتی نداریم. فقط در بند مربوط به ریاست‌جمهوری است که با مشکل
مواجه شده‌ایم. در آن بند تاکید شده که رییس‌جمهوری باید دارای مذهب رسمی
کشور باشد که همین بند و چند بند دیگر در آینده قابل اصلاح هستند. در
افغانستان با این‌که برادران شیعه در اقلیت هستند اما براساس قانون
می‌توانند نامزد ریاست‌جمهوری شوند و انتخاب آن‌ها وابسته به رای مردم است.
قانون نباید بسته باشد. امید هست که دولت تدبیر و امید بتواند قانون اساسی
را بدون کم و زیاد اجرا کند و همه ملاحظات کنار گذاشته شود. بهترین مصلحت
برای همه ما اجرای قانون اساسی است. اعمال سلیقه و ارزش‌ها قانون نیست.
بعضی از شخصیت‌های روحانی در مناطق مختلف و بعضی از سیاستمداران اعمال
سلیقه می‌کنند که این مسائل و مشکلات باقی‌مانده است.
چرا تبعیض وجود دارد، علت را در چه می‌بینید؟
دو انگیزه وجود دارد. بعضی افراد تعصبات مذهبی دارند. این افراد در بدنه
دولت نیستند اما قدرتمند هستند. به‌طور مثال در دوران اصلاحات قرار بود در
هیات رییسه مجلس اصلاحات یک‌نفر از اهل سنت باشد اما فردی گفت من کفن
می‌پوشم، همان زمان برای انتخاب وزیر زن نیز فرد دیگری دولت را تهدید کرد.
امید هست در دولت جدید تعصبات مذهبی و قومی را کنار بگذارند. نکته دوم هم
به تعصبات قومی برمی‌گردد. بعضی روی قوم خود تعصب دارند و از این رو اعمال
سلیقه می‌کنند.
در حال حاضر به دنبال مطالبات حداکثری هستید یا حداقلی؟
35 سال است که دیر کرده‌ایم. جامعه اهل سنت در این انتخابات حضور گسترده و
فعالی داشت. نزدیک به 90درصد به روحانی رای دادند. در واقع اکثریت اهل سنت
در تمام مناطق سنی‌نشین به او رای دادند. معتقدیم مردم شیعه و سنی برای حل
مشکلاتشان به او رای دادند زیرا احساس مشکل می‌کنند. کشور از نظر اقتصادی
با بن‌بست مواجه شده و در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی با مشکلات بسیاری
دست‌وپنجه نرم می‌کند. باید بتوانیم در دولت جدید در عرصه‌های بین‌المللی
از انزوا و تحریم خارج شویم و در عرصه‌های داخلی هم بن‌بست‌ها برطرف شود.
ملت برای همین به صحنه آمد. اهل سنت نیز در کنار این مشکلات کلان برای حل
مشکلات خود بیشتر از قبل به صحنه آمدند. توقعات و انتظارات بالاست و امید
می‌رود تدبیر مشکلات را حل کند. اگر از اهل سنت و اقوام به درستی استفاده
شود، هزینه‌های فعلی که برای امنیت منطقه داده می‌شود به حداقل می‌رسد و
برای وحدت خرج می‌شود. وحدت امت اسلامی و ملت ایران بیشتر می‌شود و
ایرانی‌ها کنار هم قرار می‌گیرند و اخوت حاصل می‌شود. مطالبات اهل سنت پاسخ
داده شود،امنیت هم برقرار می‌شود. به حقوقشان برسند، آرامش فکری و ذهنی
باشد و دغدغه نباشد و کار به دست مردم بیفتد خیلی از مشکلات حل می‌شود و
تمام هزینه‌ها برای سازندگی، آبادانی و عمران به‌کار می‌رود.
فضای اعتدال چه تاثیری بر زندگی مردم سیستان می‌گذارد؟
اکنون شعار اعتدال است. آقای روحانی قدرت را تحویل می‌گیرند و اگر
برنامه‌هایشان عملی شود بسیاری از مشکلات حل می‌شود. اگر در استان بتوان با
درایت و تدبیر شیعه و سنی را کنار هم قرار داد و یک قوم و مذهب نیایند
تمام ادارات را در دست بگیرند، مشکلات حل می‌شود. همه کنار هم از نیروهای
مسلح تا مردم می‌توانند امنیت را برقرار کنند. همه کنار هم باشند به همان
وحدت اصلی می‌رسند و مشکلات حل می‌شود. تا حالا وقت انتخاب بوده است و حالا
شعار اعتدال باید عملی شود.
بیشتر نامزدها در این دوره شعار توجه به اقوام و مذاهب را سر دادند. چرا شما حسن روحانی را که روحانی شیعه هست انتخاب کردید؟
اهل سنت به دلیل خود تفکراتی که در آقای روحانی و در مناظره‌ها، صحبت‌ها و
بیانیه‌ها دید و با توجه به علم و توانمندی که دارند و خصوصا عالم شرعی
هستند و هم علم شریعت و هم علم روز را دارند به این نتیجه رسید که او
انتخاب اصلح است. در واقع اهل سنت اصلح را انتخاب کردند. روحانیت شیعه برای
جامعه حرمت صددرصدی دارد. حالا شاید بتوان گفت یکی از انگیزه‌ها هم عالم
بودن ایشان است زیرا علما دروغ نمی‌گویند. اما بیشترین چیزی که ملت ایران
به آن توجه داشت تفکرات روحانی بوده است. شعار تدبیر بسیاری را امیدوار
کرده است. هرچند که ائتلاف آقای خاتمی و هاشمی بی‌تاثیر نبوده و توانست
انگیزه کافی به وجود آورد.
کدام‌یک از دوره‌ها برای شما سخت بود؟
در دوران اصلاحات که اصلاح‌طلبان بودند اهل سنت توانستند آزادی داشته باشند
و از آن استفاده کردند. در واقع فضای آزاد برای همه ایرانیان بود.
آزادی‌های سیاسی بیشتر شد و تشکل‌ها بیشتر فعالیت کردند. اهل سنت هم از آن
فضا استفاده کرد. گرچه دوران اصلاحات، اصلاح‌طلبان به اعتراف خود نتوانستند
بهره کامل ببرند و نتوانستند تبعیضات را کامل رفع کنند که این گلایه باقی
ماند، اما شرایط به مراتب بهتر از هشت سال دوره اصولگرایان بود. در هشت سال
اصولگرایان به اهل سنت بیشترین فشارها وارد شد. فضای کشور بسته شد و به
خصوص در سال‌های اخیر فشار بیشتری تحمل کردند. بخشی از مشکلات بین تمام
ایرانیان مشترک بود اما فشار مضاعف بر ما وارد شد. افرادی که به مناطق
سنی‌نشین می‌آمدند تعصب زیادی داشتند و در مناطق مختلف اعمال تعصبات
می‌کردند و مشکلات بیشتر شد.
آیا نا‌امنی‌های منطقه هم از همین نابرابری‌ها نشات می‌گیرد و امید هست با انتخاب جدید کمتر شود؟
سیستان و بلوچستان شرایط خودش را دارد. هم‌مرز با پاکستان و افغانستان است.
دومی بر می‌گردد به سیاست‌هایی که بوده و روش‌هایی که در گذشته صورت گرفته
که دست به دست هم داده‌اند و ناامنی‌ها را به وجود آورده‌اند. افراد
افراطی و عوامل تند‌رو نیز دست به یک‌سری تحرکات انتحاری و غیره زدند. گرچه
هم علما و هم ریش‌سفیدان و مردم منطقه کمال همکاری را برای امنیت داشتند.
اما فقط با معلول مبارزه شد و به علت بی‌توجهی نکردند. علت‌ها شناسایی شدند
اما نتوانستند علت را از بین ببرند. امنیت تاکنون با تلاش دولت و
ارگان‌های نظامی و امنیتی و همکاری مردم به‌وجودآمده اما با سر کار آمدن
دولت تدبیر و امید و وعده‌هایی که داده‌اند امید می‌رود علت ناامنی‌ها از
بین برود. ریشه باید خشک شود و به حداقل برسد. هزینه‌های امنیتی که پرداخت
می‌کنند باید به حداقل برسد و بسیاری از عوارض هم با تحقق آن‌ها برطرف
می‌شود.
چرا برای جلو‌گیری از ادامه ترور‌ها، علمای اهل سنت به‌خصوص شما فتوای محکمی صادر نمی‌کنید؟
در گذشته فتوا داده‌ایم و توانسته‌ایم با این داستان‌ها مقابله کنیم. در
خطبه‌ها و بیانات مختلف در این‌باره بسیار گفته‌ایم و مقابله شده است. از
جانب علما با این پدیده زشت برخورد شده که تاثیر‌گذار بوده است اما مردم
باید امیدوار شوند و افق روشنی در جلوی آن‌ها باشد و دریچه امیدی باز شود.
به هرحال کسانی هستند که می‌خواهند از این وضعیت سوءاستفاده کنند و باید
جلوی آن‌ها گرفته شود.
اما به هرحال اصولگراها شما را متهم می‌کنند که در این‌باره موضع‌گیری محکمی ندارید؟
سایت‌هایی در گذشته اتهاماتی را مطرح کرده‌اند. در کشور ما شکایت از
بداخلاقی بوده است و به راحتی تهمت زده می‌شود. کسی اگر از فردی خوشش نیاید
به او انگ می‌زند. به خوبی تهمت وارد می‌کنند. آن‌ها می‌دانند وضعیت چگونه
هست و خودشان هم اعتراف می‌کنند. علما و روحانیت منطقه و نخبگان جامعه همه
مسیر اعتدال را در پیش گرفته‌اند و اخوت و برادری وجود دارد. همه با خشونت
مخالف هستیم.
تضمین برای خواسته‌هایتان گرفته‌اید؟
اهل سنت مشکلات خاص خودشان را داشته‌اند و هر رییس‌جمهوری را که با تفکرات
باز و فکر باز دیدند به او رای دادند. برای همین به آقای خاتمی رای دادند
که وسیع‌تر فکر می‌کرد و اکنون هم رای به روحانی دادند. روحانی را فرد جدی
می‌دانند و امید آن هست که در دولت تدبیر و امید مشکلات حل شود. به عنوان
شهروند و فرد ایرانی مطالبات خود را پیگیری می‌کنیم. در گذشته کوتاهی‌هایی
از سوی مسئولان صورت گرفته اما خودمان هم کوتاهی کرده‌ایم. مطالبات پیگیری
شده اما پیگیری‌ها مستمر باید باشد. نخبگان اهل سنت نمایندگان اهل مجلس و
علما و اندیشمندان پیگیری کرده‌اند و باید بیشتر شود. مسئولان ذهنشان
مشغول است و گرفتاری دارند و برای همین خودمان باید از نزدیک پیگیری کنیم و
در فکر هستیم که کارگروهی از اهل سنت که در انتخابات بیشتر کمک کردند و
افراد شاخص، معتدل و میانه‌رویی هستند مشکلات را طبقه‌بندی کنند و به
مسئولان بدهند. در 35 سال گذشته نگذاشته‌اند اهل سنت در پست‌های اجرایی
مشغول شوند اما در استان حداقل استاندار و فرماندار باید از خودمان باشد.
افراد شایسته و توانمند داریم و امیدواریم حداقل در استان‌های اهل سنت
یک‌بار این تجربه حاصل شود و از توانمندان اهل سنت استفاده شود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر